Czy kawa wydłuża życie? Co na ten temat mówią naukowcy

Filiżanka aromatycznej kawy to dla wielu z nas rytuał, bez którego nie wyobrażamy sobie rozpoczęcia dnia. Ale czy picie jej to tylko szybki sposób na pobudzenie organizmu, czy może coś więcej? Okazuje się, że ten czarny napój może mieć kluczowe znaczenie dla długości i jakości naszego życia! Mimo że brzmi to zdumiewająco, okazuje się, że są na to badania naukowe. W jaki więc sposób kawa wydłuża nasze życie?

Kawa jako źródło antyoksydantów

Kawa to bogactwo substancji, które pozytywnie wpływają na nasze zdrowie. Oprócz znanej wszystkim kofeiny, w kawie znajdziemy aż 100 innych związków biologicznie czynnych. Wśród nich wymienia się antyoksydanty, które neutralizują wolne rodniki i chronią komórki oraz tkanki przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniami. Dzięki temu spowalniają one procesy starzenia organizmu i mogą mieć wpływ na wydłużenie naszego życia [9]. Do tych najlepiej przebadanych zaliczamy:

• Kofeina – w ostatnich latach liczne badania epidemiologiczne udowodniły związek między umiarkowanym spożyciem kawy a obniżonym ryzykiem rozwoju przewlekłych chorób zwyrodnieniowych ze względu na obecność kofeiny. Związek ten wpływa na zmniejszenie ryzyka choroby Alzheimera i Parkinsona. Ponadto wykazuje działanie hepatoprotekcyjne, czyli ochronne na wątrobę, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym [4].
• Kwas chlorogenowy – odgrywa kluczową rolę w działaniu przeciwutleniającym, przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym w organizmie. Część badań potwierdza jego neuroprotekcyjne działanie, wpływ na utratę masy ciała i poprawę wrażliwości na insulinę [6].
• Trygonelina – badania na zwierzętach dowodzą, że trygonelina ma właściwości bakteriostatyczne i neuroprotekcyjne. Obniża poziom glukozy we krwi, a także wykazuje potencjalne działanie przeciwnowotworowe. Dodatkowo łagodzi stany zapalne, obniżając poziom cytokin prozapalnych. [2].
• Kwas kawowy – znany jest ze swoich właściwości przeciwutleniających, przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych. Chroni przed wystąpieniem nowotworów, zwłaszcza nowotworu wątroby. Co więcej, działa immunostymulująco, przeciwmiażdżycowo i przeciwcukrzycowo [3].
• Melanoidyny – jedne z silniejszych przeciwutleniaczy. Działają ochronnie na komórki wątroby. Podobnie jak pozostałe związki wykazują właściwości przeciwbakteryjne zwłaszcza przeciwko H. pylori. Ponadto obniżają one poziom cholesterolu i wpływają na rozwój korzystnych bakterii jelitowych [5].

Kawa a prewencja chorób cywilizacyjnych

Za choroby cywilizacyjne uznaje się te schorzenia, które pojawiają się na skutek rozwoju cywilizacji i zmiany stylu życia człowieka. Są to m.in.:

• otyłość,
• nowotwory,
• dyslipidemie,
• cukrzyca typu II,
• zaburzenia psychiczne,
• choroby układu krążenia,
• choroby układu oddechowego.

Badanie z 2022 roku, obejmujące ponad 449 563 uczestników i trwające ponad 12 lat, wykazało, że codzienne picie 2-3 filiżanek kawy wiąże się z mniejszym ryzykiem chorób układu krążenia i śmiertelności z dowolnej przyczyny w porównaniu z osobami niepijącymi kawy [1].

Kawa może dodatkowo chronić przed chorobą Parkinsona i Alzheimera, a także poprawiać wrażliwość na insulinę, zmniejszając ryzyko cukrzycy typu II. Wczesne wykrycie tych schorzeń jest kluczowe dla utrzymania jakości i długości życia pacjentów. Picie kawy może również zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych typów nowotworów m.in. wątroby, skóry i endometrium [7].

Ile filiżanek kawy dla zachowania zdrowia?

Liczne badania naukowe dowodzą, że kawa może chronić przed wieloma współczesnymi chorobami. W związku z tym uznanie kawy za prozdrowotny napój wydaje się w pełni uzasadnione. Należy jednak pamiętać, że kluczowe znaczenie ma tutaj ilość wypijanego naparu. Naukowcy są w tej kwestii zgodni i uważają, że spożywanie od 1 do 6 filiżanek kawy dziennie dostarcza do organizmu odpowiedniej ilości antyoksydantów oraz stanowi profilaktykę współczesnych schorzeń [8].

Jaka kawa jest najzdrowsza?

Badania nad wpływem kawy na zdrowie skupiają się na kawie mielonej, rozpuszczalnej i bezkofeinowej. Wynika z nich, że najkorzystniejsze dla zdrowia jest picie klasycznej kawy bez dodatków smakowych.

Pamiętaj, że dodatki takie jak cukier, śmietanka, karmel czy syropy obniżają prozdrowotny potencjał kawy. Regularne spożywanie ich w nadmiarze zwiększa kaloryczność napoju i negatywnie wpływa na profil lipidowy organizmu oraz gospodarkę węglowodanową.

Picie kawy a długość życia – podsumowanie

Czy kawa może wydłużyć życie? Odpowiedź brzmi: tak, lecz tylko w umiarkowanych ilościach. Badania naukowe dowodzą, że regularne picie od 1 do maksymalnie 6 filiżanek kawy dziennie może zapobiegać chorobom cywilizacyjnym, chronić komórki przed stresem oksydacyjnym, poprawiać funkcje poznawcze i zwiększać poziom energii. Najzdrowsza dla nas jest kawa czarna bez dodatków smakowych. Pamiętaj, że nadmiar kawy może wywoływać pewne skutki uboczne, takie jak np. nerwowość, problemy z zasypianiem, bóle głowy.

Warto też mieć na uwadze, że kawa to tylko jeden z wielu elementów zdrowego stylu życia. Jeśli zależy Ci na poprawie jakości i wydłużeniu życia, zadbaj również o inne aspekty, takie jak zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu i ograniczanie stresu.

Bibliografia:

1. Chieng D. i in.: The impact of coffee subtypes on incident cardiovascular disease, arrhythmias, and mortality: long-term outcomes from the UK Biobank, European Journal of Preventive Cardiology, Volume 29, Issue 17, November 2022, Pages 2240–2249.
2. Chowdhury A. A. i in.: Trigonelline insulates against oxidative stress, proinflammatory cytokines and restores BDNF levels in lipopolysaccharide induced cognitive impairment in adult mice, Metab Brain Dis. 2018 Jun;33(3):681-691.
3. Espindola K. M. M. i in.: Chemical and Pharmacological Aspects of Caffeic Acid and Its Activity in Hepatocarcinoma, Front. Oncol. 9:541.
4. Makiso M. U. i in.: Bioactive compounds in coffee and their role in lowering the risk of major public health consequences: A review, Food Sci Nutr. 2024;12:734–764.
5. Michalska A., Zieliński H.: Produkty reakcji Maillarda w żywności, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 2 (51), 5 – 16.
6. Nuhu A. A.: Bioactive Micronutrients in Coffee: Recent Analytical Approaches for Characterization and Quantification, ISRN Nutr. 2014; 2014: 384230.
7. Pourshahidi L. K. i in.: A Comprehensive Overview of the Risks and Benefits of Coffee Consumption, Comprehensive Reviewsin Food Science and Food Safety, Vol.15, 2016.
8. Torres-Collado L. i in.: Coffee Consumption and All-Cause, Cardiovascular, and Cancer Mortality in an Adult Mediterranean Population, Nutrients. 2021 Apr; 13(4): 1241.
9. Varela-López A. i in.: Dietary antioxidants and lifespan: Relevance of environmental conditions, diet, and genotype of experimental models, Experimental Gerontology Volume 178, July 2023, 112221.