Kawa – właściwości prozdrowotne i profilaktyczne

Picie kawy może mieć pozytywny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Liczne badania pokazują, że regularne jej spożywanie może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, takich jak choroby serca i udar mózgu, a także nowotworów, w tym raka wątroby, prostaty i jelita grubego. Ma na to wpływ obecność wielu składników aktywnych o charakterze antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, które wykazują ochronne działanie na nasz organizm. Jakie są pozostałe prozdrowotne właściwości kawy? Jakie ilości kawy wykazują korzystne działanie na nasz organizm? Zobacz poniżej!

Składniki aktywne obecne w kawie

Kawa to bogactwo składników aktywnych i polifenoli, które mają udowodnione korzyści zdrowotne. Do najważniejszych z nich należą:

• kofeina;
• kafestol;
• kahweol;
• fenolokwasy;
• kwas melanoidyny;
• kwas chlorogenowy.

W kawie znajdują się także niektóre witaminy i składniki mineralne takie jak:

• potas
• fosfor;
• magnez;
• witaminy z grupy B.

Kawa a prewencja chorób układ krążenia

Picie kawy ma wyraźny wpływ na prewencję chorób układu krążenia. Okazuje się, że jej obecność w naszej diecie zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Efekt ten jest obserwowany przy wypijaniu od 3 do 5 filiżanek dziennie. Regularne spożywanie kawy wiąże się także z mniejszym ryzykiem zawału serca, a także chroni przed wystąpieniem zaburzeń rytmu pracy serca.

Kawa może krótkotrwale podnosić ciśnienie krwi, ale tylko u osób, które nie piją jej regularnie. Osoby, które spożywają kawę codziennie, zwykle nie odczuwają tego efektu. Ponadto kawa nie zwiększa ryzyka rozwoju nadciśnienia. Co więcej, osoby, które mają zdiagnozowane nadciśnienie, mogą spożywać kawę w ilości od 2 do 4 filiżanek dziennie.

Kawa w chorobach układu nerwowego

Codzienne picie ok. 2-3 filiżanek kawy chroni przed wystąpieniem demencji i chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer czy choroba Parkinsona. Napary z kawy działają stymulująco na nasz układ nerwowy, co tłumaczy ich neuroprotekcyjne działanie. Ponadto obecne w kawie polifenole wspierają funkcjonowanie mózgu oraz łagodzą stany zapalne, co wpływa na poprawę funkcji kognitywnych.

Kawa i zawarta w niej kofeina zwiększają koncentrację i czujność, wpływają na poprawę procesu zapamiętywania oraz działają pobudzająco. Co więcej, kofeina zwiększa przepływ krwi do mózgu, co może pomagać w dostarczaniu składników odżywczych i tlenu do komórek nerwowych.

Kawa a ryzyko wystąpienia nowotworów

Kawę uznaje się za składnik diety, który może stanowić prewencję chorób nowotworowych. Są za to odpowiedzialne obecne w niej fitozwiązki o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, które m.in. chronią nasze DNA przed uszkodzeniem. Składniki te dodatkowo hamują rozwój nowotworu i wpływają na apoptozę komórek nowotworowych. Badacze sugerują, że picie kawy zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu jelita grubego, piersi, prostaty, wątroby, jamy ustnej czy trzonu macicy.

Kawa a cukrzyca

Spożywanie kawy wiąże się także z poprawą metabolizmu glukozy i insuliny, co chroni przed wystąpieniem cukrzycy typu II. Okazuje się, że już 1 filiżanka kawy dziennie zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy o 11%. Za to działanie odpowiada zawarta w kawie kofeina, magnez i kwas chlorogenowy.

Regularne picie kawy może również zapobiegać otyłości, która zwykle jest powiązana z rozwojem cukrzycy typu II. Zależność ta jest częściej obserwowana u osób, które predysponują genetycznie do wystąpienia otyłości.

Wpływ kawy na zdrowie – podsumowanie

Kawa to smaczny i aromatyczny napój, który wyróżnia się pozytywnym wpływem na nasze zdrowie. Uznaje się ją za istotny element diety, który może ochronić nas przed wystąpieniem wielu współczesnych schorzeń, co potwierdzają prowadzone już od lat badania naukowe. W ciągu dnia można wypijać ok. 4-6 filiżanek kawy dziennie. Warto przy tym pamiętać, aby nie przekraczać dziennych zalecanych dawek do spożycia. Picie kawy w zbyt dużych ilościach może u niektórych wywoływać skutki uboczne.

Bibliografia:

1. Bojarowicz H., Przygoda M.: Kofeina. Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm, Probl Hig Epidemiol 2012, 93(1): 8-13.
2. Chłopicka A. i wsp.: Aktywność antyoksydacyjna i całkowita zawartość polifenoli w naparach kawy w zależności od rodzaju kawy i sposobu jej przygotowania, Bromat. Chem. Toksykol. – XLVIII, 2015, 3, str. 278 – 282.
3. Głuszek J., Kosicka T.: Wpływ kawy, herbaty, kakao na ciśnienie tętnicze i układ sercowo-naczyniowy, Nadciśnienie Tętnicze rok 2014, tom 18, nr 1.
4. Pelczyńska M., Bogdański P.: Prozdrowotne właściwości kawy, Varia Medica 2019, tom 3, nr 4.
5. Surma S. i wsp.: Kawa — lekarstwo, używka i narkotyk, Psychiatria 2020, tom 17, nr 4.